Η ελιά είναι ένα από τα λίγα δέντρα που αυτοφυόμενα στην μεσανατολική περιοχή και σ΄ όλη την μεσογειακή λεκάνη που έχουν όμως διαδοθεί και σε πολλές άλλες περιοχές της υφηλίου με εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες ανάλογες με κείνες του μεσογειακού χώρου.
Το μάζεμα της ελιάς παίζει σημαντικό ρόλο στην καλλιέργειά της και στην ποιότητα του λαδιού. Υπάρχουν πολλοί τρόποι συγκομιδής και πολλά σύγχρονα μηχανήματα έχουν αντικαταστήσει το χέρι του καλλιεργητή. Σήμερα κάποια από τα μηχανήματα αυτά καταφέρνουν να κάνουν εξαιρετική δουλειά στο μάζεμα, προστατεύοντας παράλληλα τον καρπό και το δέντρο. Σε αρκετές περιπτώσεις πάντως το μάζεμα συνεχίζεται να γίνεται και με τα χέρια. Στη Σαμοθράκη για παράδειγμα πολλοί μικροπαραγωγοί, χρησιμοποιούν ανθρώπινα χέρια για το μάζεμα.
Στην περιοχή μας το μάζεμα ξεκινά προς το τέλος Οκτωβρίου και κορυφώνεται το Νοέμβριο ανάλογα με την ποσότητα και την περιοχή. Συχνά το μάζεμα συνεχίζεται και το Δεκέμβριο.
Στον Έβρο έχουμε την ποικιλία Μάκρης ενώ παρόμοια είναι και η ποικιλία της Σαμοθράκης. Το λάδι από τις ελιές του Έβρου θεωρείται ποιοτικό, μάλιστα επιχείρηση της περιοχής μας (ΚΥΚΛΩΠΑΣ) έχει αποσπάσει πολλές φορές παγκόσμια βραβεία για το λάδι Μάκρης.
Τα παλιά χρόνια και το σήμερα
Τα παλιά χρόνια οι ελιές μεταφέρονταν στο ελαιοτριβείο με ζώα και αποθηκεύονταν σε ένα μικρό δωμάτιο. Στην συνέχεια οι ελιές ρίχνονταν στο αλώνι, ένα μεγάλο κυκλικό μέρος, στο οποίο δύο περιστρεφόμενες πέτρες πολτοποιούσαν τις ελιές. Στο ελαιοτριβείο οι πέτρες περιστρέφονταν χειροκίνητα ή με τη βοήθεια κάποιου ζώου και αργότερα μηχανικά. Όταν τελείωνε η πολτοποίηση, το μίγμα, έπεφτε από το αλώνι σε μια στέρνα από μια μικρή έξοδο. Με κουβάδες ο πολτός μεταφερόταν σε μεγάλα τρίχινα τσουβάλια ή σε πανιά (μποξάδες) που στοιβάζονταν το ένα πάνω στο άλλο στο πιεστήριο.
Στο πάνω μέρος του πιεστηρίου τοποθετούσαν μια χοντρή λαμαρίνα για να στερεώνονται και με τις μανιβέλες, ασκούσανε πίεση για να στύψουν το πολτό, ενώ ταυτόχρονα κάποιος άλλος έριχνε από πάνω ζεστό νερό.
Ο χυμός της ελιάς έπεφτε σε γούρνα, όπου στο κάτω μέρος έμενε το νερό και στην επιφάνεια το λάδι. Ο διαχωρισμός γινόταν με το χέρι, με την βοήθεια μιας κουτάλας.
Στα σύγχρονα ελαιοτριβεία ο διαχωρισμός δεν γίνεται με πίεση αλλά με φυγοκέντρηση για πιο μεγάλη ταχύτητα και καθαρότητα, το ίδιο και οι άλλες διαδικασίες πλέον γίνονται μηχανικά.
Τα οφέλη της ελιάς
Μεγάλος είναι ο κατάλογος της ευεργετικής δράσης της ελιάς στην υγεία μας σύμφωνα με το iatronet.
Αποβάλλουν την υπερβολική χοληστερόλη στο αίμα.
Περιορίζουν τις αυξομειώσεις της αρτηριακής πίεσης.
Αποτελούν εξαιρετική πηγή διαιτητικών ινών, ως εναλλακτική λύση στα φρούτα και τα λαχανικά.
Είναι πολύ καλή πηγή βιταμίνης Ε.
Δρουν ως αντιοξειδωτικό, προστατεύοντας τα κύτταρα.
Μειώνουν τις επιπτώσεις των εκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος του Alzheimer, καλοήθεις και κακοήθεις όγκους, συμπεριλαμβανομένης και της φλεβίτιδας.
Βοηθούν στην πρόληψη των θρόμβων αίματος που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση.
Προστατεύουν τις μεμβράνες των κυττάρων κατά των ασθενειών, όπως ο καρκίνος.
Προστατεύουν από την αναιμία (έλλειψη σιδήρου).
Ενισχύουν τη γονιμότητα και το αναπαραγωγικό σύστημα.
Παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος, ειδικά κατά την διάρκεια του οξειδωτικού στρες και των χρόνιων ιικών ασθενειών.
Οι ελιές είναι επίσης εξακριβωμένο ότι είναι και μια αφροδισιακή τροφή!
Είναι θρεπτικές και πλούσιες σε περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα, όπως νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρος, φώσφορος και ιώδιο.
Παρέχουν απαραίτητες βιταμίνες και αμινοξέα.
Περιέχουν ελαϊκό οξύ, το οποίο έχει ευεργετικές ιδιότητες για την προστασία της καρδιάς.
Περιέχουν πολυφαινόλες, μια φυσική χημική ουσία που μειώνει το οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο. Έτσι, με την κατανάλωση μιας μερίδας ελιών καθημερινά, θα έχετε βελτίωση στην μνήμη σας μέχρι και 25%.
Μόνο ένα φλιτζάνι ελιές είναι μια σπουδαία πηγή σιδήρου (4,4 mg).
Η κατανάλωση ελιών μπορεί να βελτιώσει την εμφάνιση των ρυτίδων κατά 20%, δεδομένου ότι περιέχουν ελαϊκό οξύ, το οποίο κρατά το δέρμα απαλό και υγιές.
Με την κατανάλωση μόλις 10 ελιών πριν από το γεύμα, μπορείτε να μειώσετε την όρεξή σας έως και 20%. Αυτό συμβαίνει επειδή τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχονται στις ελιές επιβραδύνουν τη διαδικασία της πέψης και ενισχύουν την χολοκυστοκινίνη, μια ορμόνη που στέλνει μηνύματα πληρότητας στον εγκέφαλο.
Επίσης βοηθούν το σώμα σας για να αυξήσει την παραγωγή αδιπονεκτίνης, μιας χημικής ουσίας που καίει το λίπος για έως και πέντε ώρες μετά τηαταν κνάλωση.
Τα οφέλη του ελαιόλαδου
Μείωση της «κακής” χοληστερόλης (LDL) στο αίμα
Διατήρηση των επιπέδων της «καλής» χοληστερόλης (HDL) στο αίμα
Καλύτερη λειτουργία του εντέρου
Πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και στην προστασία του οργανισμού από την καρδιακή νόσο λόγω των ισχυρών αντιοξειδωτικών που περιέχει
Επεξεργασία του έλκους στομάχου και δωδεκαδάκτυλου, αφού διευκολύνει την πέψη
Μείωση του γαστρικού χυμού
Καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό
Ισορροπία της τιμής του σακχάρου και στον σωστό μεταβολισμό των διαβητικών
Πρόληψη του καρκίνου
Αναζωογονήση του δέρματος
