1. ΡΟΛΟΣ ΛΙΜΕΝΑ – ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ – ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
* Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης – που μαζί με την κατασκευή του σιδηρόδρομου από τα τέλη της δεκαετίας του 1870 – αποτέλεσε την βασική αιτία της δημιουργίας και ανάπτυξης της πόλης μας.
* Σε όλη αυτή την περίοδο το λιμάνι εξυπηρετούσε – πέρα από την αλιεία – κυρίως την διακίνηση αγροτικών και άλλων προϊόντων από την ευρύτερη περιοχή του Εβρου, ο χαρακτήρας του ήταν πάντοτε η εξυπηρέτηση της αποθήκευσης και μεταφοράς προϊόντων, δηλαδή εμπορευματικός.
* Η γεωγραφική θέση του – από τότε που το εμπόριο και οι μεταφορές απόκτησαν παγκόσμιο εύρος – είναι προνομιακή:
– Είναι το πρώτο μη νησιώτικο λιμάνι της Ευρώπης προς την Ανατολή
-Βρίσκεται στο Βορειοανατολικό άκρο της Μεσογείου και αποτελεί την εναλλακτική πύλη ενός πολυτροπικού δικτύου μεταφορών που ενώνει τη Μεσόγειο με τις χώρες της Μαύρης Θάλασσας και της ευρύτερης περιοχής που παρακάμπτει τον βεβαρυμένο, ακριβό και ανασφαλή Ελλήσποντο.
-Αποτελεί εμπορικό προορισμό για πολύ περισσότερα φορτία που εισέρχονται στη Μεσόγειο λόγω της πρόσφατης διαπλάτυνσης της διώρυγας του Σουέζ
-Είναι ένα λιμάνι «ασφαλής προορισμός» σε μια ταραγμένη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου
*Τα παραπάνω δεν αποτελούν θεωρητικούς ισχυρισμούς , αλλά επιβεβαιώσεις και συμπεράσματα από όλες τις επαφές , συνεργασίες, που είχε ο Οργανισμός Λιμένα Αλεξανδρούπολης και τις υποβληθείσες προτάσεις και μνημόνια κατανόησης που συνυπέγραψε.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ο προνομιακός τομέας που μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί και να πρωταγωνιστήσει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι οι μεταφορές και διακίνηση αγαθών , οι Συνδυασμένες Μεταφορές.
2. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ
-Ο λιμένας σχεδιάσθηκε – και αποτυπώθηκε στο master plan του 2007 – για να παίξει αυτόν τον σημαντικό ρόλο στη διακίνηση αγαθών , τόσο στον οριζόντιο διάδρομο Κωνσταντινούπολη – Ηγουμενίτσα – Ν. Ευρώπη όσο και στον κάθετο άξονα ΙΧ των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (Αλεξανδρούπολη – Φινλανδία) στον οποίο ήταν ενταγμένος και αποτελούσε τη νότια πύλη εισόδου και εξόδου.
-Στο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) ο λιμένας της Αλεξανδρούπολης χαρακτηρίζεται Κύρια Διεθνής Θαλάσσια Πύλη
-Στα πλαίσια της Εθνικής Στρατηγικής Λιμένων 2013-2018 ο λιμένας κατατάσσεται στην πρώτη Κατηγορία Κ1: Λιμένας Διεθνούς ενδιαφέροντος με έργα άμεσης προτεραιότητας
Και την ίδια χρονιά ( 2013) – την περίοδο που γίνεται η εκβάθυνση της λιμενολεκάνης και του διαύλου και αρχίζει το έργο της σιδηροδρομικής σύνδεσης της νέας προβλήτας- ο λιμένας με αφοπλιστική αφέλεια απεντάσσεται από τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα (!).
-Ο λιμένας όπως και όλα τα περιφερειακά λιμάνια μεταβιβάστηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ με σκοπό την «αξιοποίησή τους» μέσω πώλησης – ιδιωτικοποίησης (μνημόνιο 2 των προηγούμενων Κυβερνήσεων) με τα έσοδα από την πώληση να πηγαίνουν αποκλειστικά για την εξόφληση του χρέους.
-Ο λιμένας όπως και όλα τα περιφερειακά λιμάνια – με πολύ αγώνα από τη σημερινή Κυβέρνηση το καλοκαίρι του 2015 – ξέφυγαν από την μοίρα τους, και η σχεδιασμένη πολιτική είναι να μεταφερθούν τα περιουσιακά στοιχεία και οι μετοχές τους στο Νέο Μεγάλο Ταμείο για να αξιοποιηθούν όχι με την διαδικασία πώλησης , αλλά και το 50% από τα έσοδα από την αξιοποίηση να παραμένουν στη χώρα για αναπτυξιακούς σκοπούς.
-Οι πρόσφατες επισκέψεις Πρωθυπουργού στην Αλεξανδρούπολη και τον λιμένα και οι πρωθυπουργικές δεσμεύσεις δείχνουν το έμπρακτο ενδιαφέρον της Κυβέρνησης να στηρίξει με κάθε τρόπο την προοπτική αξιοποίησης του λιμένα για να παίξει τον ρόλο του στην αναπτυξιακή διαδικασία της Αλεξανδρούπολης και της ευρύτερης περιοχής.
3. ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΛΙΜΕΝΑ
Πρέπει να γίνει στο σημείο αυτό μία αποσαφήνιση των εννοιών «ιδιωτικοποίηση». «αποκρατικοποίηση» κ.α. Οσο υπάρχει αυτή η ασάφεια , ο καθένας τις ερμηνεύει όπως θέλει και η συζήτηση δεν είναι παραγωγική.
Οι τρόποι αξιοποίησης ενός λιμένα είναι :
Α. Μεταβίβαση κυριότητας της γης, των μετοχών καθώς και της εκμετάλλευσης σε επενδυτές (πείραμα που εφαρμόσθηκε στη Μ. Βρετανία από τη Θάτσερ τη δεκαετία του ΄80)
Β. Συμβάσεις ΣΔΙΤ
Γ. Συμβάσεις παραχώρησης δραστηριοτήτων σε επενδυτές για χρήση και εκμετάλλευση για ορισμένο χρονικό διάστημα, από τον φορέα διαχείρισης που παραμένει ο ιδιοκτήτης και διαχειριστής του λιμένα (Μοντέλο landlord)
4. ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ-ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
Στο βαθμό που η «ιδιωτικοποίηση» ή «αποκρατικοποίηση» του λιμένα σημαίνει αξιοποίησή του με τον πρώτο τρόπο – δηλαδή πώληση του λιμένα – η προσωπική μου άποψη είναι ότι αυτό το σενάριο είναι «προς αποφυγή».
-Το λιμάνι δεν παρουσιάζει οικονομικό ενδιαφέρον – από την άποψη της πώλησης – όπως και τα υπόλοιπα περιφερειακά λιμάνια (σχετική μελέτη που εκπόνησε το ΤΑΙΠΕΔ)
Αρα θα πουλούσαμε κάτι πολύ κατώτερα από την πραγματική αξία του.
-Ο τομέας η δραστηριότητα που έχει επενδυτικό ενδιαφέρον είναι οι συνδυασμένες μεταφορές, η διακίνηση αγαθών, καθόσον το λιμάνι αποτελεί προορισμό και πύλη προς την Ε.Ε. προϊόντων τρίτων χωρών και σημείο εξόδου προϊόντων ελληνικών και Ε.Ε. προς τρίτες χώρες (Μεσόγειο, Ανατολή – Βορρά) –, ενώ αποτελεί κόμβο στον εμπορικό διάδρομο του χερσαίου Ελλησπόντου
-Ολο το προηγούμενο διάστημα εργαζόμαστε για την αξιοποίησή του με τη διαδικασία των παραχωρήσεων για χρήση και εκμετάλλευση με πλούσια θετικά ευρήματα και επενδυτικό ενδιαφέρον
-Υπάρχουν συγκεκριμένα project στην κατεύθυνση αυτή (2 λιμάνια Αλεξανδρούπολη-Burgas – 1 σιδηρόδρομος) καθώς επίσης και πολλές προτάσεις , επαφές του ΟΛΑ , μνημόνια συνεργασίας, και πρωτίστως ενδιαφέρον για προσέλκυση στην ευρύτερη περιοχή με άξονα τον λιμένα επιχειρηματικών σχεδίων στον τομέα ιδιαίτερα της τεχνολογίας, καινοτομίας, έρευνας , ενέργειας…
-Η γεωστρατηγική θέση του λιμένα σε σχέση με την ταραγμένη περιοχή που βρίσκεται, τα εθνικά συμφέροντα απαγορεύουν κάθε σκέψη για μεταβίβαση της κυριότητας ΟΛΟΥ του λιμένα σε οποιονδήποτε επενδυτή
-Ο νέος Κανονισμός της Ε.Ε. που έχει ισχύ από τις 3 Μαρτίου που κάνει σαφή διαχωρισμό του φορέα διαχείρισης ενός λιμένα από τον πάροχο λιμενικών υπηρεσιών
-Υπάρχει παράλληλα και το ζήτημα των εργαζομένων στον ΟΛΑ και των απασχολούμενων στις λιμενικές εγκαταστάσεις
Και κυρίως:
-Τα περιφερειακά λιμάνια (και της Αλεξανδρούπολης) δεν έχουν «μνημονιακές» δεσμεύσεις και επομένως δεν υπάρχει καμία πίεση να περάσουν σε διαδικασίες «πώλησης».
– Συμπερασματικά , δεν υπάρχει κανένα επιχείρημα για «πώληση» του λιμένα από κάθε είδους προσέγγιση, επιχειρηματική, τοπικού οφέλους, πολιτικού σχεδιασμού, εθνικού συμφέροντος.
Αντίθετα, η αξιοποίηση του με διαδικασίες παραχώρησης δραστηριοτήτων για χρήση και εκμετάλλευση και παράλληλα η εξωστρεφής προσπάθεια για προσέλκυση μεγάλων επιχειρηματικών projects στην ευρύτερη περιοχή του λιμένα αποτελεί τον κοινό τόπο της στόχευσης για μπορέσει το λιμάνι να παίξει το ρόλο του προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και του εθνικού συμφέροντος.
ΧΡΗΣΤΟΣ Π. ΔΟΥΚΑΣ
