Σε τροχιά ολοκλήρωσης, στο ελληνικό τμήμα του έργου, βρίσκεται ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ) ο οποίος συνδέθηκε επιτυχώς πριν λίγες μέρες με τον Αγωγό Φυσικού Αερίου της Ανατολίας (TANAP), με την τελική «χρυσή συγκόλληση» που ενώνει τους δύο αγωγούς. Η χρυσή συγκόλληση πραγματοποιήθηκε στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στον Έβρο, με την παρουσία εκπροσώπων των δύο αγωγών.
Η ένωση αυτή αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό ορόσημο στην ολοκλήρωση του Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, μιας νέας ενεργειακής διαδρομής που θα αυξήσει την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού. Ο Νότιος Διάδρομος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το κοίτασμα «Shah Deniz ΙΙ» της Κασπίας προς την Τουρκία και, στη συνέχεια, στις ευρωπαϊκές αγορές.
Ο γενικός διευθυντής του TAP, Λούκα Σκεπάτι, δήλωσε σχετικά: «Είμαι ευτυχής που κάναμε ακόμη ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Η σύνδεση του TAP με τον TANAP σηματοδοτεί ότι οδεύουμε προς την ολοκλήρωση του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που θα φέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη το 2020, όπως προβλέπει το χρονοδιάγραμμά μας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον TANAP, τις αρχές και κυβερνήσεις, αλλά και όλους όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίηση αυτής της σύνδεσης».
Εντωμεταξύ, σε συνέντευξή της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η διευθύντρια του TAP στην Ελλάδα Κατερίνα Παπαλεξανδρή σημείωσε πως η κατασκευή του αγωγού στις τρεις χώρες που τον φιλοξενούν -Ελλάδα, Αλβανία και Ιταλία- έχει ήδη ολοκληρωθεί σε ποσοστό άνω του 80%.
Στην Ελλάδα, δε, από τα περίπου 550 χιλιόμετρα της διαδρομής του αγωγού έχει καθαριστεί και διαμορφωθεί το 100% της Ζώνης Εργασίας και “το έργο βρίσκεται πολύ κοντά στην ολοκλήρωση και των εργασιών ένωσης, συγκόλλησης και τοποθέτησης του αγωγού στο χώμα, ενώ παράλληλα υλοποιείται η διαδικασία αποκατάστασης της γης”.
Όπως σημείωσε, το επόμενο μεγάλο βήμα είναι η κατασκευή του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού, συνολικού μήκους 105 χιλιομέτρων, που θα διασχίζει την Αδριατική και θα συνδέει τις αλβανικές με τις ιταλικές ακτές – τμήμα για το οποίο ξεκίνησαν πρόσφατα οι σχετικές εργασίες” (σ.σ. βάσει χρονοδιαγράμματος, η υποθαλάσσια εγκατάσταση του αγωγού στο συγκεκριμένο τμήμα θα γίνει εντός του 2019).
Κληθείσα να σχολιάσει την άποψη που είχε εκφραστεί από όσους διαφωνούσαν με τη δημιουργία του ΤΑP, υποστηρίζοντας ότι ο αγωγός απλά θα διέλθει από την Ελλάδα, αλλάζοντας και το φυσικό τοπίο, χωρίς ωστόσο να αφήσει πραγματικό όφελος για τη χώρα είτε οικονομικό είτε σε όρους απασχόλησης, η κυρία Παπαλεξανδρή σημειώνει: “Εστιάζοντας στην οικονομία και την ανάπτυξη, πρόκειται για ένα ενεργειακό έργο υποδομής και μία από τις μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις στη χώρα, που ήδη ξεπερνά το 1,4 δισ. ευρώ. Χρήματα, δηλαδή, που έχουν επενδυθεί στην κατασκευή αυτή, καθεαυτήν, του αγωγού μέσω συμβάσεων με τις μεγάλες εργολήπτριες εταιρείες, αλλά και στην προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, στη διαμονή κι εστίαση των συνεργείων κατασκευής, κ.ο.κ”.
Όπως επισημαίνει, μόνο στον ξενοδοχειακό κλάδο, ο ΤΑΡ και οι εργολήπτριες εταιρείες του, έχουν συνεργαστεί με 70 ξενοδοχειακές μονάδες κατά μήκος της όδευσης του αγωγού, από την Αλεξανδρούπολη ως την Καστοριά. “Σε ό,τι αφορά, δε, την απασχόληση, θα ήθελα να επισημάνω ότι περισσότεροι από 3.500 άνθρωποι έχουν απασχοληθεί στο έργο από την έναρξη της υλοποίησής του στην Ελλάδα, με τη συντριπτική πλειοψηφία τους να προέρχεται από τις ίδιες περιοχές της κατασκευής. Κι εκτός όλων αυτών, να σημειώσουμε ότι κατασκευάζουμε και “εξόδους” του αγωγού στην Ελλάδα, πράγμα που σημαίνει ότι ο ΤΑΡ θα παρέχει τη δυνατότητα τροφοδοσίας με φυσικό αέριο και προς τη χώρα μας μέσω σχετικών διασυνδέσεων”, υπογραμμίζει. Όπως χαρακτηριστικά λέει, “ο ΤΑΡ περνάει από την Ελλάδα αφήνοντας ως “Αγωγός Καλής Ενέργειας” πολλαπλά οφέλη, στρατηγικά και γεωπολιτικά, οικονομικά και αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, αλλά και σε επίπεδο υποδομών, υψηλής τεχνολογίας και πολιτιστικής κληρονομιάς”.
Αποκατάσταση τοπίου υπό εξέλιξη σε ποσοστό περίπου 87% και επιστροφή στους ιδιοκτήτες/χρήστες άνω των 5.800 γεωτεμαχίων
Ερωτηθείσα, δε, αν έχει αποκατασταθεί πλήρως το τοπίο στις περιοχές από όπου διέρχεται ο αγωγός, η διευθύντρια του ΤΑP για την Ελλάδα απαντά: “Η αποκατάσταση της γης που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του αγωγού αποτελεί για εμάς δέσμευση, διότι ο ΤΑΡ σέβεται την ελληνική γη που τον φιλοξενεί. Ως διαδικασία (σ.σ. η αποκατάσταση) έχει ήδη ολοκληρωθεί ή ολοκληρώνεται σε ποσοστό της τάξης του 87% περίπου, καθώς βρίσκονται σε φάση αποκατάστασης περί τα 480 χιλιόμετρα από τα περίπου 550 χλμ. της ελληνικής όδευσης. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά περισσότερα από 5.800 γεωτεμάχια έχουν ήδη επιστραφεί στους ιδιοκτήτες και χρήστες τους που συνεχίζουν κανονικά τις αγροτικές τους δραστηριότητες”.
Πρόοδος βάσει χρονοδιαγράμματος
Σε σχέση με το αν ισχύει το ανακοινωθέν χρονοδιάγραμμα ως προς το πότε αναμένεται να φτάσουν στην Ευρώπη οι πρώτες ποσότητες αερίου από το Σαχ Ντενίζ ΙΙ μέσω του ΤΑP, η κυρία Παπαλεξανδρή διευκρινίζει ότι το έργο “υλοποιείται βάσει χρονοδιαγράμματος, ώστε (σ.σ. ο αγωγός) να είναι έτοιμος να μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία στην Ευρώπη το 2020”. Ως προς τις προϋπόθεσεις υπό τις οποίες η δυναμικότητα του αγωγού είναι δυνατόν να επεκταθεί από τα 10 bcm/a (δισεκατομμύρια κυβικά εκατοστά ετησίως), δηλαδή την ποσότητα που θα μπορεί να μεταφέρει σε πρώτη φάση, στα 20 bcm, η διευθύντρια του ΤΑP στην Ελλάδα υπογραμμίζει ότι “αυτό προϋποθέτει την επέκταση των υπέργειων εγκαταστάσεων του αγωγού, όπως είναι οι σταθμοί συμπίεσης. Το αν και πότε θα γίνει, θα εξαρτηθεί από τη ζήτηση για περαιτέρω μεταφορική δυναμικότητα. Η όλη διαδικασία καθορίζεται από το σχετικό ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τον ΤΑΡ αφενός, και την ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά αερίου αφετέρου”.
Σχετικά με τη συνεισφορά του ΤΑP στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, το αν πρέπει να πληρούνται πρόσθετες προϋποθέσεις προκειμένου να διαφαλιστεί αυτή, αλλά και τον ρόλο διασυνδετήριων αγωγών όπως ο IGB (Interconnector Greece- Bulgaria), η κυρία Παπαλεξανδρή υπογραμμίζει: “η ενεργειακή ασφάλεια όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά και κάθε περιοχής ή χώρας, βασίζεται σε μία σειρά από προϋποθέσεις: τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, τον εμπλουτισμό του ενεργειακού μείγματος με νέους και περισσότερο βιώσιμους πόρους, τις υπερεθνικές και διαπεριφερειακές συνεργασίες, την πρόσβαση ολοένα και περισσότερων αγορών σε φθηνότερη ενέργεια, και τη σταδιακή από-ανθρακοποίηση της οικονομίας. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο υλοποιείται και ο αγωγός ΤΑΡ που απαντά στις σύγχρονες ενεργειακές προκλήσεις ανοίγοντας μια νέα ενεργειακή οδό κι επιτρέποντας περαιτέρω διασυνδέσεις με άλλους αγωγούς ή συστήματα – όπως ο IGB”.
