Άρθρο του Βαγγέλη Μανωλόπουλου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Τα Νέα”
Τα θέματα υγείας έχουν πάντα στη χώρα μας ανέκαθεν τραβούσαν την προσοχή της κοινωνίας. Μετά μάλιστα την εμπειρία του κορωνοϊού, το ενδιαφέρον του κόσμου έχει πραγματικά μεγιστοποιηθεί. Ιδιαίτερη προσοχή και πολλή συζήτηση γίνεται διαχρονικά για το θέμα των φαρμάκων, που είναι πολυπαραγοντικό και πολυσύνθετο. Η ρύθμιση της αγοράς των φαρμάκων αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό κομμάτι της υγειονομικής πολιτικής που κατευθύνει τον τρόπο με τον οποίο παράγονται, εγκρίνονται, διανέμονται και χρησιμοποιούνται τα φάρμακα. Την διαχείριση αυτή για λογαριασμό του κράτους την ασκεί ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ). Είναι δύσκολο να καλύψει κανείς το θέμα στην ολότητά του και δεν θα το επιχειρήσω. Θα επικεντρωθώ σε ορισμένες μόνο πτυχές του θέματος που θεωρώ ιδιαιτέρως κρίσιμες στην τρέχουσα συγκυρία και στις οποίες ο ΕΟΦ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο.
Ένα πολύ σοβαρό θέμα που επηρεάζει καθοριστικά τη φαρμακευτική πολιτική είναι οι ελλείψεις φαρμάκων. Στην μετά τον κορωνοϊό εποχή, κάποιες από αυτές μπορεί να οφείλονται σε διαταραχές στην παραγωγή των πρώτων υλών. Τα προβλήματα αυτά όμως βαθμιαία εξομαλύνονται. Ένας άλλος λόγος για κάποια σκευάσματα είναι η απουσία εμπορικού ενδιαφέροντος για τις εταιρείες συνήθως λόγω της πολύ χαμηλής τιμής του σκευάσματος. Ως κοινωνία θα είναι καλό να είμαστε δεκτικοί σε λογικές αυξήσεις τιμών στα πολύ φτηνά φάρμακα ως ένα κίνητρο για να παραμείνουν στην αγορά. Ο σημαντικότερος λόγος όμως για τις ελλείψεις φαρμάκων στη χώρα μας είναι οι παράλληλες εξαγωγές. Θα τολμούσα να χαρακτηρίσω μάστιγα την πρακτική αυτή. Αποτελεί το πλέον δυσεπίλυτο πρόβλημα στη ελληνική αγορά φαρμάκου εδώ και αρκετά χρόνια και υποχρεώνει την πολιτεία μέσω του ΕΟΦ να λαμβάνει μέτρα απαγόρευσης αυτής της πρακτικής για να προασπίσει το δημόσιο και το κοινωνικό συμφέρον. Το ελεύθερο εμπόριο δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για να ακολουθούνται τέτοιες κερδοσκοπικές και κοινωνικά ανάλγητες πρακτικές που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών με αποκλειστικό σκοπό το αθέμιτο κέρδος.
Ένα χρήσιμο εργαλείο που χρησιμοποιούν όλες οι προηγμένες χώρες για να κρατήσουν σε λογικά επίπεδα τη φαρμακευτική δαπάνη είναι η εκτεταμένη ενσωμάτωση αντιγράφων σκευασμάτων στην φαρμακοθεραπευτική κλινική πρακτική. Επιστημονικά και φαρμακολογικά η πρακτική αυτή είναι απολύτως ασφαλής, καθώς το αντίγραφο σκεύασμα περιέχει ακριβώς την ίδια δραστική ουσία και είναι το ίδιο φάρμακο με το πρωτότυπο σκεύασμα που αντικαθιστά. Η χώρα μας δυστυχώς παραμένει ουραγός στη χρήση αντιγράφων, γεγονός που συμβάλει αχρείαστα στη φαρμακευτική δαπάνη. Αποτελεί μάλιστα τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι μια σειρά από ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες έχουν κάνει μεγάλες επενδύσεις και έχουν αναπτύξει ισχυρή παραγωγική βάση σε αντίγραφα φάρμακα που εξάγονται σε πολλές χώρες και αποτελούν ένα βασικό εξαγώγιμο προϊόν της χώρας.
Η εφαρμογή κλινικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων αναμένεται ότι θα βοηθήσει στην εκλογίκευση της συνταγογράφησης και στον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης χωρίς εκπτώσεις στη θεραπεία και στην υγεία των ασθενών. Είναι αρκετές οι περιπτώσεις όπου ακριβές θεραπείες χορηγούνται στους ασθενείς ενώ το ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί με πολύ μικρότερο κόστος χρησιμοποιώντας φτηνότερα φάρμακα εφάμιλλης αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Δεδομένου ότι το συνολικό ύψος της φαρμακευτικής δαπάνης που αποζημιώνει το κράτος προς τις εταιρείες είναι καθορισμένο και συγκεκριμένο, μια τέτοια πρακτική δεν βοηθάει ουσιαστικά κανέναν, ούτε καν τις εταιρείες παραγωγούς φαρμάκων που πιθανόν βραχυπρόθεσμα ωφελούνται. Αν και η πρωτοβουλία για τη δημιουργία τέτοιων πρωτοκόλλων ανήκει στην ιατρική κοινότητα και τον ΕΟΠΥΥ, ο ΕΟΦ μπορεί να συμβάλει με πολλούς τρόπους στην προσπάθεια αυτή.
Τέλος, μεγάλο οικονομικό και θεραπευτικό όφελος μπορεί να αποκομίσει η χώρα μας από την ανάληψη και εκτέλεση σε ελληνικά νοσοκομεία μεγάλων διεθνών κλινικών μελετών. Διαθέτουμε την απαιτούμενη υποδομή σε δομές υγείας καθώς και το απαραίτητο εξειδικευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Ιδιαίτερα τα Πανεπιστημιακά νοσοκομεία όλης της χώρας αναλαμβάνουν και φέρουν σε πέρας επιτυχώς εκατοντάδες μελέτες ετησίως, κάποιες από αυτές πολύ σημαντικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε 110 εκατομμύρια ευρώ υπολογίζονται τα χρήματα που μπήκαν στη χώρα για τις μελέτες αυτές την προηγούμενη χρονιά. Μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα και το Υπουργείο Υγείας μαζί με τον ΕΟΦ εργάζονται εντατικά για να διευκολύνουν τους Έλληνες ερευνητές προς την κατεύθυνση αυτή.
Η λέξη κλειδί για να πέτυχουμε όλους τους στόχους είναι μια: συνεργασία. Απαιτείται η ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ όλων των παραγόντων της αλυσίδας του φαρμάκου: ιατρών, φαρμακοποιών, φαρμακαποθηκών, φαρμακευτικών εταιρειών, ΕΟΦ, Υπουργείου Υγείας και βέβαια των ασθενών και του καθενός από εμάς. Με ειλικρινή και καλοπροαίρετη συνεργασία όλων μπορούμε να πετύχουμε πολλά!
Θα ήθελα με την ευκαιρία να θυμίσω ότι φέτος ο ΕΟΦ έκλεισε 40 χρόνια λειτουργίας. Η επέτειος αυτή σηματοδοτεί ένα ορόσημο στην πορεία του Οργανισμού και αποτελεί μια πρόσφορη στιγμή για να αναλογιστούμε για τη σταθερή και συνεχή του συνεισφορά στην υγεία των πολιτών. Με την ιδρυση του το 1983 ο ΕΟΦ αποτέλεσε ένα από τα σημαντικά εργαλεία εκσυγχρονισμού του κράτους στην πορεία του προς την ενσωμάτωση στον προηγμένο πυρήνα της Ευρώπης. Η επέτειος του 2023 αποτελεί μια καλή αφορμή για να αναζητήσουμε τρόπους με τους οποίους μπορεί να εξελιχθεί ο Οργανισμός για να συνεχίσει να διαχειρίζεται με επιτυχία τις αλματώδεις εξελίξεις της επιστήμης αλλά και τις αυξημένες απαιτήσεις όλων μας για ασφαλή, αποτελεσματικά και προσβάσιμα σε όλους φάρμακα.
