Στα τέλη του 2023… και βλέπουμε, εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του Τεμένους Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο, που υπέστη σοβαρότατες ζημιές από πυρκαγιά τον Μάρτιο του 2017, τα αίτια εκδήλωσης της οποίας βρίσκονται, ακόμα (!) υπό διοικητική και δικαστική διερεύνηση.
Η είδηση προκύπτει από την απάντηση που έδωσε για το θέμα η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στην ερώτηση του Βουλευτή Ροδόπης Ιλχάν Αχμέτ. Μεταξύ άλλων, η Υπουργός σημειώνει πως ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου της αποκατάστασης, που εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της ΑΜ-Θ 2014-20, ανέρχεται στα 3.428.876 €. Την περίοδο που διανύουμε εκπονείται ερευνητικό πρόγραμμα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου για την τεκμηρίωση του φορέα του κτίσματος και τη μορφή της τετράρριχτης δρύινης στέγης του τεμένους. Επιπλέον, η κα Μενδώνη αναφέρει πως το επόμενο διάστημα προβλέπεται να λειτουργήσει ιστοσελίδα με πληροφοριακό υλικό για την αποκατάσταση του μνημείου από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου.
Το κείμενο της απάντησης της υπουργού
«Σε απάντηση της με αριθμ. πρωτοκόλλου 411/28.8.2019 Ερώτησης του Βουλευτή, κ. Ιλχάν Αχμέτ, και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού σχετικά με την περίπτωση του τεμένους του Διδυμοτείχου αναφέρονται τα εξής:
«Αμέσως μετά την πυρκαγιά, πραγματοποιήθηκαν τόσο από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, όσο και από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου άμεσες σωστικές εργασίες επί του μνημείου, όπως η απομάκρυνση των μεταλλικών στοιχείων του προσωρινού στεγάστρου και προληπτικά μέτρα υποστύλωσης και περίδεσης του μιναρέ. Παράλληλα, εντός του 2017 υλοποιήθηκε το έργο «Ευπρεπισμός μνημειακού εμβαδού και περιβάλλοντος τεμένους Βαγιαζήτ Διδυμοτείχου, μετά την καταστρεπτική πυρκαγιά της 22ας Μαρτίου 2017» με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου.
Το 2018 υποβλήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου προς έγκριση στις συναρμόδιες Διευθύνσεις, τη Διεύθυνση Βυζαντινών Μνημείων και Αρχαιοτήτων και τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, το τεύχος μελέτης «Σχέδιο – πλαίσιο αποκατάστασης μνημειακού εμβαδού και περιβάλλοντος τεμένους Βαγιαζήτ Διδυμότειχου.
Κατόπιν της έγκρισης της μελέτης – πλαισίου, ακολούθησε η ένταξη της Πράξης «Αποκατάσταση τεμένους Βαγιαζήτ Διδυμοτείχου – Φάση Β» στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 2014-2020». Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 3.428.876 € και με διάρκεια υλοποίησης 63 μήνες (προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης: 29-12-2023), περιλαμβάνει δύο υποέργα: Το 1ο υποέργο με τίτλο «Δομική και μορφολογική αποκατάσταση μνημειακού κελύφους και περιβάλλοντος» έχει προϋπολογισμό 2.189.090€ και το 2ο υποέργο με τίτλο «Προμήθεια ξυλείας Δρυός» έχει προϋπολογισμό 1.239.786€. Έως σήμερα έχει προχωρήσει η διαδικασία πρόσληψης για το μεγαλύτερο μέρος (80%) του επιστημονικού και εργατοτεχνικού προσωπικού.
Παράλληλα, λόγω της πολυπλοκότητας και του ιδιαίτερου χαρακτήρα του έργου, έχει εξασφαλιστεί επιπλέον χρηματοδότηση από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Προωθείται η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με αντικείμενο την τεκμηρίωση του φορέα και της μορφής της τετράρριχτης δρύινης στέγης του τεμένους και τη διατύπωση πρότασης ανακατασκευής της, καθώς και τη διερεύνηση της φέρουσας ικανότητας της τοιχοποιίας και πρότασης αποκατάστασής της. Για την υλοποίηση του εν λόγω ερευνητικού προγράμματος έχει συνταχθεί Σχέδιο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του ΥΠΠΟΑ, της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
Ο προϋπολογισμός του ερευνητικού προγράμματος ανέρχεται στο ποσό των 206.000 €. Με την ολοκλήρωση του ερευνητικού προγράμματος και την έγκριση της σχετικής μελέτης, θα ληφθεί μέριμνα ώστε οι εργασίες ανακατασκευής της στέγης να χρηματοδοτηθούν από κοινοτικούς πόρους.
Ειδικότερα, ο σχεδιασμός των απαιτούμενων ενεργειών και υποστηρικτικών μελετών καθώς και ο συντονισμός των εργασιών για την αποκατάσταση του μνημειακού εμβαδού και περιβάλλοντος του Τεμένους Βαγιαζήτ πραγματοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου, η οποία και συνέταξε το Σχέδιο – Πλαίσιο αποκατάστασης του μνημείου. Επίσης, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών, η Εφορεία θα προχωρήσει στον σχεδιασμό και τη λειτουργία ιστοσελίδας με πληροφοριακό υλικό, στο πλαίσιο της δημοσιοποίησης του υλοποιούμενου έργου. Τέλος, σας γνωρίζουμε ότι η υπόθεση της εκδήλωσης πυρκαγιάς κατά την 3η π.μ. ώρα της 22ας/3/2017 που κατέστρεψε τη στέγη του μνημείου βρίσκεται υπό διοικητική και δικαστική διερεύνηση».
