Ένα άρθρο του Ιωάννη Κοτσιαννίδη, καθηγητή αιματολογίας της ιατρικής σχολής του Δ.Π.Θ.
Διαβάζω όσο μπορώ τα νέα μέσα από τις φλόγες και τους καπνούς κι αναρωτιέμαι: Τι κοινό μπορεί να έχει η Χαβάη με τον Εβρο; Συνειρμικά μου ξεπηδάν ομοιότητες και ερωτήματα που θα απαριθμήσω με τυχαία σειρά. Πρώτο, η απαθής, κατά λέξη «απαξιωτική» (brush off), αντιμετώπιση των κυβερνήσεων:
Από τη μια οι τρυφερές οικογενειακές φωτογραφίες του πρωθυπουργού μας στην κορυφή των Λευκών Ορέων, ενώ τα λιγοστά Καναντέρ της πλειστόκαινου αγκομαχούσαν να ρίξουν δυο στάλες νερό στην κόλαση του Εβρου, κι απ’ την άλλη το ξερό «no comment» που ξεστόμισε φουριόζος ο «πλανητάρχης» μπαίνοντας στο άρμα των διακοπών του.
Για τη δε τοπική νομενκλατούρα δεν γνωρίζω πώς ακριβώς αντέδρασε στη Χαβάη, αν και υπήρξαν σκληρή κριτική και παραιτήσεις, στον δε Εβρο η πολιτική και διοικητική ιντελιγκέντσια αντέγραψε πιστά το πρωθυπουργικό τέχνασμα της αορατότητας. Προς τι αυτή η επιδεικτικά αχείμαστη συμπεριφορά μπροστά στην κατακλυσμιαία συμφορά; Γνώριζαν τα μελλούμενα; Εχουν ανοσία στις καταστροφές; Δεν αντέχουν άλλο την πίεση; Εχουν σοβαρότερα θέματα να ασχοληθούν; Εχει τα μυστήριά της και η Μεταδημοκρατία.
Δεύτερο, η τραγική αναποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης: Ο «στρατηγός άνεμος» διέλυσε τους κρατικούς μηχανισμούς στο πεδίο της μάχης προκαλώντας ένα πραγματικό Βατερλό των πολυδιαφημιζόμενων σχεδίων πυροπροστασίας. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα και στις δύο περιπτώσεις διένυε χειμερία νάρκη και μάλλον ξύπνησε με καρηβαρία. Τα περισσότερα από 700.000 καμένα στρέμματα, τα κατεστραμμένα χωριά, οι καμένες περιουσίες και ο αδιανόητος αιμάτινος φόρος δεν αφήνουν περιθώριο δικαιολογιών και αντιπαράθεσης.
Τρίτο, η αγωνιώδης αναζήτηση ενόχων: Αν και απόλυτα λογικό και αναμενόμενο, θεσμική συζήτηση για εμπρησμό ή άλλες ανθρωπογενείς αιτίες γενικά αποφευγόταν στο παρελθόν. Στο Μάτι, π.χ., τα ΜΜΕ γιγάντωσαν την υπαιτιότητα της τότε κυβέρνησης, ενώ με συνοπτικές διαδικασίες το πόρισμα για την αιτία της ανείπωτης τραγωδίας κατέδειξε έναν 65χρονο που έκαιγε χόρτα, χωρίς περαιτέρω συζήτηση για υπηρεσιακές και άλλες ευθύνες. Τώρα, στη μεν Χαβάη διερευνώνται επίσημα τα αίτια και ήδη η Hawaiian Electric έχει στοχοποιηθεί, ενώ στον Εβρο φαίνεται να αναλαμβάνουν μυστικές υπηρεσίες, που μάλλον θα μετατραπούν σε φανερές πάνω στη γυμνή γη. Η ακραία αυτή κίνηση οφείλεται στην οξυδερκή παρατήρηση του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (άκρως επίκαιρη ονοματοδοσία) ότι υπήρξε μια νοητή ευθεία 14 εστιών πυρκαγιάς (sic) ταυτόχρονα. Προφανώς θα διέφυγε την προσοχή του το κλασικό ελληνικό μοτίβο των 50 και βάλε εμπρησμών τη μέρα. Οπως και θα του διέφυγε η δόλια αντισυνταγματικότητα της διαβόητης απόφασης 2499/2012 του ΣτΕ, που καθιστώντας «προαιρετική» την αναδάσωση, στρατολογεί εμπρηστές πάσης συνομοταξίας.
Η τέταρτη ομοιότητα όμως στις βιβλικές αυτές καταστροφές πιθανώς βρίσκεται στο κεντρικότερο ζήτημα, το μέλλον του τόπου μας και του πλανήτη ολόκληρου. Αδρά υπάρχουν δύο συνιστώσες σε αυτό: Η πρώτη είναι η δημιουργία ενός ικανού συστήματος πρόληψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών. Διαβάζοντας για τους μυριάδες τύπους τετρακόπτερων -ελληνιστί ντρόουν- που βουίζουν στους αιθέρες της Ουκρανίας, δεν μπορώ να μη σκεφτώ το ασήμαντο, συγκριτικά, κόστος που θα είχε η χρήση τους στην έγκαιρη πρόληψη των πυρκαγιών. Οσο για τους δορυφόρους που σχεδόν αντικατέστησαν τα αστέρια, μου είναι δύσκολο να αποδεχτώ πως η χρησιμότητά τους περιορίζεται αποκλειστικά στην καταγραφή των καμένων.
Η δεύτερη συνιστώσα είναι η πιο σημαντική. Τι θα απογίνουν τα καμένα; Θα δενδροφυτευθούν; Θα αναδασωθούν; Θα γίνουν ορυχεία χρυσού, ουρανίου ή όποιου άλλου αστραφτερού δηλητήριου γεννά η γη; Θα γίνουν ξενοδοχεία, βίλες, ανεμογεννήτριες και γενικά ό,τι έχει σαν βάση το λατρεμένο μας τσιμέντο; Θα αφήσουμε τη φύση ήσυχη ή το ασυγκράτητο πάθος των κατασκευαστικών και ενεργειακών λόμπι για «ανάπτυξη» θα ξαμοληθεί να δώσει το φιλί της ζωής (με το αζημίωτο βέβαια) στην ομολογουμένως αγχιθανή καπιταλιστική οικονομία; Δεν χρειάζεται λοιπόν να ψάχνουμε τους κοινούς ενόχους, καθώς το άμεσο μέλλον θα τους αποκαλύψει, και όπως είπε ένας ξεχασμένος συμπατριώτης μας: «Μη εκ λόγων τα πράγματα, αλλ’ εκ των πραγμάτων τους λόγους ζητείν». Το φλέγον και επείγον θέμα είναι η προστασία της φύσης από τους κατ’ εξακολούθηση βιαστές της. Το μισό έγκλημα έγινε, ας μην αφήσουμε να ξαναγίνει, αλλά πρωτίστως να μην ολοκληρωθεί.
