Μπορεί η Εγνατία Οδός να παίρνει τον… χρόνο της, όταν πρόκειται για την ασφάλεια των οδηγών που κινούνται σε αυτήν, ωστόσο τους «τζαμπατζήδες» δεν τους αντέχει. Έτσι, με συστηματική προσπάθεια και μεθοδικότητα, κατάφερε να αναπτύξει ένα σύστημα ελέγχου, το οποίο μάλιστα έχει βάλει τέλος στο φαινόμενο των οδηγών που περνούσαν τα διόδια δίχως να πληρώνουν.
Όπως εξηγεί ο νυν διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας και εκ των παλαιότερων στελεχών της, Κωνσταντίνος Κουτσούκος στο voria, «όταν το 2012 το κίνημα «δεν πληρώνω» ήταν γενικώς στο φόρτε του με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντική απώλεια εσόδων από τα διόδια, σε όλους τους αυτοκινητόδρομους, αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε μία ομάδα εργασίας η οποία να βρει τρόπους προκειμένου να περιορίσουμε τις δωρεάν διελεύσεις, αλλά και να καταφέρουμε να εισπράξουμε το αντίτιμο το οποίο παρατύπως δεν κατέβαλαν πολλοί οδηγοί».
Η ομάδα αυτή στην οποία συμμετείχαν στελέχη της Εγνατίας σχεδίασε και έθεσε σε λειτουργία ένα «λογισμικό καταγραφής παραβάσεων» για τα διόδια της Εγνατίας οδού. Μέσω αυτού του λογισμικού καταγράφεται ο τύπος και ο αριθμός πινακίδας του οχήματος το οποίο διέρχεται χωρίς ο οδηγός του να καταβάλει αντίτιμο διοδίων, η ώρα και η ημερομηνία διέλευσης καθώς και ο σταθμός διοδίων. Εν συνεχεία, γίνεται επιβεβαίωση της παράβασης από τους σταθμούς διοδίων και την αρμόδια Διεύθυνση Λειτουργίας Διοδίων της εταιρείας.
Το επόμενο βήμα είναι η αναζήτηση του κατόχου του αυτοκινήτου, τα στοιχεία του οποίου αντλούνται από τη βάση δεδομένων του υπουργείου Οικονομικών με την οποία το λογισμικό της Εγνατίας μπορεί και επικοινωνεί. Ακολούθως η εταιρεία ενημερώνει με επιστολή της τον παραβάτη για την υποχρέωσή του να πληρώσει το αντίτιμο των διοδίων, συν το προβλεπόμενο πρόστιμο. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμμόρφωση, στη συνέχεια η Εγνατία αποστέλει στην ΔΟΥ στην οποία υπάγεται ο παραβάτης την απαίτηση όπου, πλέον, το πρόστιμο είναι πολύ μεγαλύτερο.
Ο πρώτος σταθμός διοδίων της Εγνατίας οδού, αυτός του Πολυμύλου Κοζάνης, τέθηκε σε λειτουργία το 2009. Την επόμενη χρονιά καταγράφηκαν 2.223 «τζαμπατζήδες» από τον συγκεκριμένο σταθμό, ποσοστό 0,17% επί του συνόλου των διελεύσεων.
Η χρονιά κατά την οποία καταγράφηκαν οι περισσότεροι «τζαμπατζήδες» στα διόδια της Εγνατίας ήταν το 2012, χρονιά κατά την οποία το κίνημα «Δεν πληρώνω» ήταν στο απόγειό του, όταν από τους πέντε σταθμούς που λειτουργούσαν τότε, πέρασαν χωρίς να πληρώσουν περίπου 30.000 οχήματα (ποσοστό 0,22% του συνόλου).
Το σύστημα ελέγχου των παραβατών και διεκδίκησης του αντιτίμου ετέθη σε λειτουργία το 2013.
Έκτοτε κι ενώ οι σταθμοί διοδίων αυξάνονταν συνεχώς (από έξι σε δεκατρείς), οι παραβάτες μειώθηκε στο μισό, ως προς τον απόλυτο αριθμό (περίπου 15.300 το 2016). Το 2017 υπήρξε αύξηση, στους 22.000 περίπου καθώς το χρόνο εκείνο προστέθηκαν άλλοι τέσσερις σταθμοί διοδίων. Το 2019 οι παραβάτες μειώθηκαν στους 12.000 (ποσοστό μόλις 0,03% επί του συνόλου των διελεύσεων).
