Έκθεση σχετικά με τα προβλήματα της μουσουλμανικής μειονότητας στην Ελλάδα συνέταξε το τουρκικό κοινοβούλιο, στην οποία εξετάζονται τα προβλήματα, όπως αναφέρεται, της μειονότητας που ζει στη Δυτική Θράκη και τα Δωδεκάνησα και οι δυσκολίες διατήρησης της «κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς» στην Ελλάδα.
Όπως συμπερασματικά αναφέρεται στην έκθεση, που παρουσίασε το Έθνος, παρά τα κάποια θετικά βήματα που πραγματοποίησαν οι ελληνικές αρχές τα τελευταία χρόνια, η κοινή πολιτιστική κληρονομιά δεν διατηρείται σωστά στην Ελλάδα, με ξεχωριστή αναφορά στην πυρκαγιά του τεμένους Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο τον Μάρτιο του 2017. Όπως σημειώνει, «σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ελληνικές αρχές πραγματοποιούν εργασίες αποκατάστασης, αλλά ο χαρακτήρας της πολιτιστικής παρουσίας συχνά δεν επιβιώνει κατά τη διάρκεια αυτών των εργασιών. Οι ελληνικές αρχές δεν καλωσορίζουν την αποκατάσταση ιστορικών οθωμανικών μνημείων σε συνεργασία με τις τουρκικές αρχές, όπως για την αποκατάσταση του τεμένους του Σουλτάνου Çelebi Mehmetστο Διδυμότειχο.
Επιπλέον, επισημαίνεται πως «η στέρηση του δικαιώματος διαχείρισης των ιδρυμάτων τους στην «Τουρκική Μειονότητα Δυτικής Θράκης» και στους «Τούρκους» της Δωδεκανήσου επηρεάζει αρνητικά τις προσπάθειές τους να προστατεύσουν τα στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς τους.
Τέλος, η απουσία τεμένους σε λειτουργία στην ελληνική πρωτεύουσα, την Αθήνα, και τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Θεσσαλονίκης, προκαλεί την αντίδραση της «τουρκικής» μειονότητας που ζει εκεί. Η Αθήνα είναι η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα χωρίς τέμενος, καταλήγει η έκθεση».
Αναφορά υπάρχει και για τη μείωση του πληθυσμού, η «τουρκική μειονότητα της Δυτικής Θράκης», η οποία αποτελούσε το 65% του πληθυσμού της δυτικής Θράκης κατά τη δεκαετία του 1920, μειώθηκε σημαντικά φτάνοντας σήμερα στο 30% και η ιδιοκτησία γης των «Τούρκων της Δυτικής Θράκης» από 84% το 1923 μειώθηκε στο 25%.
Η έκθεση τονίζει ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε να καταβάλει 8.000 ευρώ ως ηθική αποζημίωση για παραβίαση των άρθρων της ΕΣΔΑ σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα δίκαιης δίκης στην υπόθεση απαγόρευσης χρήσης της λέξης «Τουρκική» στο όνομα της «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης».
Η Ελλάδα δεν ήθελε να εφαρμόσει, όπως αναφέρεται στην έκθεση, την εν λόγω δικαστική απόφαση, παρά τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, οι κλειστές ενώσεις δεν μπορούσαν να ανοίξουν εκ νέου και δεν επιτρέπεται η ίδρυση «τουρκικών» νέων ενώσεων, προσθέτοντας ότι αυτή η «απροθυμία» παραμένει στην ημερήσια διάταξη της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, του οργάνου που είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της εφαρμογής των αποφάσεων του ΕΔΑΔ.
Στην ενότητα της έκθεσης «Δεν επιτρέπεται να ανοίξει δίγλωσσο νηπιαγωγείο για την μειονότητα», αναφέρεται ότι τα αιτήματα της «τουρκικής» μειονότητας για άνοιγμα δίγλωσσων νηπιαγωγείων, που θα επιτρέψουν την εκπαίδευση στα τουρκικά, και που εντάσσονται στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων, όπως εκπορεύονται από τη Λωζάνη, έχουν μείνει αναπάντητα από τις ελληνικές αρχές από το 2011.
Στο πλαίσιο των προσπαθειών διοικητικής μεταρρύθμισης της ελληνικής κυβέρνησης και υπό τον τίτλο «Κλείσιμο και ενοποίηση των μειονοτικών σχολείων», αναφέρεται στην έκθεση ότι δεκάδες δημοτικά σχολεία, που ανήκουν στην «τουρκική μειονότητα Δυτικής Θράκης», έκλεισαν ή ενοποιήθηκαν από το 2011.
Επιπλέον, η έκθεση τονίζει ότι, από το ακαδημαϊκό έτος 2003, η Ελλάδα δεν επέτρεψε το διορισμό μελών της «τουρκικής» μειονότητας, που αποφοίτησαν από σχολές για εκπαιδευτικούς στην Τουρκία, σε δημοτικά μειονοτικά σχολεία, σημειώνοντας ότι «δεν επιτρέπονται προσοντούχοι εκπαιδευτικοί αρκετοί σε αριθμό να υπηρετούν σε μειονοτικά σχολεία και πέφτει η ποιότητα της εκπαίδευσης».
Σημειώνεται δε ότι στην Κομοτηνή και στην Ξάνθη υπάρχουν μουφτήδες που επιλέγονται από τη μειονότητα και μουφτήδες που διορίζονται από την ελληνική κυβέρνηση, ενώ υπενθυμίζεται ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις υπέβαλαν αγωγές για εκβιασμό εναντίον «εκλεγμένων» μουφτήδων από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, υποθέσεις οι οποίες οδήγησαν σε καταδίκες και οι οποίες εν συνεχεία παραπέμφθηκαν στο ΕΔΑΔ. Το ΕΔΑΔ πέντε φορές αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα παραβίασε το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που εγγυάται την ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας.
Ταυτόχρονα, επισημαίνεται ότι η πίεση στους «εκλεγμένους» μουφτήδες αυξήθηκε εσχάτως, αναφέροντας το παράδειγμα του «εκλεγμένου» μουφτή στην Ξάνθη, ο οποίος καταδικάστηκε το 2017 σε φυλάκιση 7 μηνών με την κατηγορία ότι σφετερίστηκε την αρμοδιότητα του μουφτή, τελώντας την κηδεία μέλους της μειονότητας.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι με το άρθρο 19 του νόμου περί ελληνικής ιθαγένειας του 1955, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, ως επί το πλείστον μέλη της «τουρκικής μειονότητας Δυτικής Θράκης», στερήθηκαν την ιθαγένεια, άρθρο το οποίο καταργήθηκε το 1998, αλλά δεν έγινε καμία ειδική ρύθμιση που να δίνει εκ νέου στα «θύματά» του την ελληνική ιθαγένεια και να ρυθμίζει με αναδρομική ισχύ τα “παράπονα” των μελών της «τουρκικής» μειονότητας.
