Η ψωρίαση είναι ένα χρόνιο, υποτροπιάζον, φλεγμονώδες, μη λοιμώδες και μη μεταδοτικό νόσημα, που αφορά το 2%-3% του γενικού πληθυσμού και χαρακτηρίζεται από σαφώς αφοριζόμενες ερυθηματώδεις πλάκες, οι οποίες καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια και εντοπίζεται κυρίως στους αγκώνες, στα γόνατα και στο τριχωτό κεφαλής, χωρίς να αποκλείονται και άλλες περιοχές του σώματος. Το αίτιο είναι άγνωστο. Προκαλείται από τον ίδιο μας τον οργανισμό, δηλαδή είναι αυτοάνοσο, που δημιουργεί υπερπαραγωγή των κερατινοκυττάρων της επιδερμίδας στα συγκεκριμένα σημεία, με αποτέλεσμα την ξηροδερμία και την απολέπιση.
Μπορεί δε να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ο κληρονομικός παράγοντας παίζει ρόλο, αλλά με μία πολυγονιδιακή μορφή. Έτσι, αν ένας γονιός πάσχει από ψωρίαση, η πιθανότητα να προσβληθεί το παιδί του είναι περίπου 10%, ενώ αν πάσχουν και οι δύο, η πιθανότητα αγγίζει το 50%. Δηλαδή, δεν υπάρχει συγκεκριμένο αίτιο, υπάρχουν όμως πολλοί εκλυτικοί παράγοντες, δηλαδή παράγοντες που βοηθούν στο να εκδηλωθεί. Τέτοιοι είναι:
1) Φυσικά τραύματα και φλεγμονές του δέρματος, (το λεγόμενο φαινόμενο Kobner).
2) Στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις, όπως η αμυγδαλίτιδα, μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση της σταγονοειδούς κυρίως ψωρίασης.
3) Ψυχική υπερένταση, (stress ), στο 40% των περιπτώσεων!
4) Κάπνισμα και αλκοόλ. Ειδικά το κάπνισμα συνυπάρχει στο 90% των περιπτώσεων μιας άλλης μορφής ψωρίασης, της ακροφλυκταίνωσης παλαμών-πελμάτων.
5) Φάρμακα. Συνεχώς ανακαλύπτουμε και νέα φάρμακα, που ενοχοποιούνται για την εκδήλωση της ψωρίασης. Όπως είναι για παράδειγμα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα κορτικοστεροειδή σε διακοπή, τα φάρμακα κατά της υπέρτασης, το λίθιο και άλλα.
Κλινικές μορφές της ψωρίασης
Οι πιο συνηθισμένες μορφές της νόσου είναι:
– Κατά πλάκας: Με κόκκινες πλάκες που καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια και εντοπίζονται κυρίως στους αγκώνες, στα γόνατα, στο τριχωτό κεφαλής, αλλά και πιο σπάνια στο πρόσωπο.
– Σταγονοειδής: Μικροσκοπικά κόκκινα σημάδια, σαν σταγόνες, που εντοπίζονται κυρίως στον κορμό και κυρίως στα παιδιά.
Υπάρχουν όμως και άλλες, πιο σπάνιες μορφές, όπως είναι η ανάστροφη ψωρίαση που εντοπίζεται εκλεκτικά στις πτυχές, μηρογεννητικές και γλουτών, μασχάλες και λαιμό, η ψωριασική αρθρίτιδα που προκαλεί πόνο στις αρθρώσεις, διόγκωση και παραμόρφωση, η ψωρίαση των ονύχων που παρατηρείται στο 25% των ασθενών με ψωρίαση και χαρακτηρίζεται από την παρουσία βοθρίων, ονυχόλυσης, δυσχρωμίας και υπονύχιας υπερκεράτωσης. Παθογνωμονική είναι η ύπαρξη κίτρινης ή κιτρινοπράσινης δυσχρωμικής κηλίδας, που ονομάζεται κηλίδα ελαίου.
Επίσης ως επιμέρους είδη συναντάμε τα εξής είδη ψωρίασης:
-Φλυκταίνωση παλαμών-πελμάτων. Με πολλαπλά άσηπτα φλυκταινίδια, στις παλάμες και στα πέλματα.
– Ψωριασική ερυθροδερμία που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του δέρματος, με ερυθρότητα και λέπια.
– Γενικευμένη φλυκταινώδης ψωρίαση του Von Zumbush που είναι σπάνια, επείγουσα και απειλητική για τη ζωή του ασθενούς, με πυρετό και κακή γενική κατάσταση.
Οκτώ αλήθειες για την ψωρίαση
Η νόσος δεν είναι μεταδοτική, οι βλάβες της δεν εξελίσσονται σε καρκίνο, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ειδική δίαιτα με θετική επίδραση, η κακή ψυχολογική κατάσταση την επηρεάζει, δεν επηρεάζει την σεξουαλική δραστηριότητα, την γονιμότητα και την εγκυμοσύνη, πρέπει να αποφεύγονται οι τραυματισμοί του δέρματος όπως επίσης η παχυσαρκία, το κάπνισμα και το αλκοόλ που επιβαρύνουν τη νόσο. Και πλέον μπορεί να ελεγχθεί!
Θεραπεία
Η λέξη κλειδί, στη θεραπεία των ασθενών με ψωρίαση, είναι education=εκπαίδευση. Πρέπει να εκπαιδευτούν, ώστε να παραδεχτούν το πρόβλημά τους και να ζήσουν με αυτό, όσο καλύτερα γίνεται. Να περιποιούνται σωστά τον εαυτό τους, ή τα μικρά τους παιδιά και να είναι σε επαφή με τον δερματολόγο τους, που θα επιλέγει την εκάστοτε καταλληλότερη θεραπεία γι’ αυτούς.
Η θεραπεία εξατομικεύεται ανάλογα με την έκταση της νόσου, την ψυχική επιβάρυνση του ασθενούς, την ηλικία, το φύλο, το επάγγελμα και τα συνοδά νοσήματα. Μπορεί να είναι μόνο τοπική, μόνο συστηματική, (από του στόματος ή ενέσιμη), ή συνδυασμός, ανάλογα με την περίπτωση.
Τοπικά χρησιμοποιούνται ενυδατικά και καταπραυντικά αφρόλουτρα, μαλακτικές και κερατολυτικές αλοιφές και εξειδικευμένοι τοπικοί παράγοντες, όπως τα κορτικοστεροειδή, μόνα τους, ή σε συνδυασμούς, το σαλικυλικό οξύ, η καλσιποτριόλη, που είναι ένα παράγωγο της βιταμίνης D, σκευάσματα που περιέχουν πίσσα, ανθραλίνη και ρετινοειδή. Επίσης έχουμε την UVA φωτοθεραπεία, καθώς και την φωτοχημειοθεραπεία.
Πιο αποτελεσματικές όμως είναι οι θεραπείες που χορηγούνται συστηματικά όπως η μεθοτρεξάτη και η κυκλοσπορίνη. Tελευταία, έχουν φέρει επανάσταση στη θεραπεία της ψωρίασης, τα μικρά μόρια, όπως η απρεμιλάστη, που είναι σε χάπι, εύληπτο και χωρίς ουσιαστικές παρενέργειες, καθώς και οι λεγόμενοι βιολογικοί, ανοσοκατασταλτικοί παράγοντες, που ονομάστηκαν έτσι, γιατί επιδρούν στον ανοσολογικό μηχανισμό της νόσου.
Τέτοιοι είναι η ανταλιμουμάμπη, σε ενέσιμη, υποδόρια μορφή, κάθε δύο εβδομάδες, η ουστεκινουμάμπη, ενέσιμη, υποδόρια, κάθε τρείς μήνες, η σεκουκινουμάμπη, ενέσιμη, υποδόρια, κάθε μήνα και η μπρονταλουμάμπη, ενέσιμη, υποδόρια, κάθε δύο εβδομάδες. Και συνεχώς βγαίνουν νέοι βιολογικοί παράγονες, για καλύτερη θεραπεία και λιγότερες παρενέργειες.φάρμακο, για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά, που θα αλλάξει κυριολεκτικά την ποιότητα της ζωής του.
Παναγιώτης Μαυρομάτης, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, www.mavromatisp.gr.
Ieidiseis.gr
