Όταν πλησιάζουν τα Χριστούγεννα μια γλυκιά προσμονή για τις γιορτές αναδύεται και ξαπλώνεται γύρω μας. Προέρχεται από τα «τιτιβίσματα» και τα ματάκια των παιδιών μας, από μας τους ίδιους που προβάλλουμε αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικίας ή από την περιρρέουσα εορταστική ατμόσφαιρα; Μάλλον από όλα μαζί!
Ας αφεθούμε, λοιπόν μικροί και μεγάλοι, στη χαρά του πανηγυριού των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Προσοχή ωστόσο χρειάζεται να μη παρασυρθούμε τόσο, ώστε να ξεχάσουμε τις βασικές αρχές του γονεϊκού μας ρόλου και αφήσουμε ανεκμετάλλευτες τις ευκαιρίες για τη σωστή διαπαιδαγώγηση, ασφάλεια και συναισθηματική κάλυψη των παιδιών μας.
Οι γιορτές των Χριστουγέννων, σε αντίθεση με εκείνες του Πάσχα, χαρακτηρίζονται από έντονες ενδοοικογενειακές σχέσεις και αμφίδρομα συναισθήματα! Όλα γίνονται από όλους! Συμμετοχή, συντονισμός, σύμπραξη για το λαμπρότερο εορταστικό γεγονός του χρόνου. Ο στολισμός βρίσκεται στην πρωτοκαθεδρία. Το σπίτι, το τραπέζι, η πόρτα, και ασφαλώς το δέντρο περιμένουν στολίδια και φωτάκια και κυρίως αγάπη από όλους για όλους!
Κεντρικό στοιχείο που σημαδεύει τις γιορτές που έρχονται είναι το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Φυσικό ή πλαστικό (διαλέγουν τα παιδιά και την ποιότητα και τη θέση του) το στολίζουμε όλοι μαζί. Τα παιδιά έχουν κυρίαρχη γνώμη για του συνδυασμούς χρώματος και μεγέθους. Σήμερα υπάρχουν, άλλωστε, άθραυστα ασφαλή παιχνίδια.
Θυμηθείτε την ιεροτελεστία της φάτνης, τους πρωταγωνιστές της, τα συνοδά μέλη -βοσκοί και μάγοι- και βέβαια τα ζώα με τη ζεστασιά τους. Μ΄αυτόν τον τρόπο τα παιδιά θα θυμηθούν την ιστορία της γέννησης του Χριστού, που είναι για αυτά ένα γοητευτικό παραμύθι. Το παραμύθι γίνεται και αστραφτερό με το αστέρι που προσθέτουμε τελευταίο, σύμβολο της χριστουγεννιάτικης ιστορίας.
Όλοι μας μαθαίνουμε τα κάλαντα, που έτσι και αλλιώς ακούγονται πάντοτε όταν στολίζουμε το σπιτικό μας. Αυτές οι ημέρες είναι κατάλληλες για φωναχτές αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια, με αναφορές στους παππούδες και τις γιαγιάδες, για περασμένες νεανικές μας περιπέτειες! Έτσι μεταφέρεται το παραδοσιακό οικογενειακό κλίμα της γιορτής με συγκεκριμένα γεγονότα και συγκεκριμένα πρόσωπα, που λείπει στις μέρες μας, αλλά πρέπει να βιώνεται από τα παιδιά.
Μη βιαστείτε να στολίσετε το σπιτικό σας πολύ πριν τις γιορτές. Θα το βαρεθούν τα παιδιά και εσείς! Ναι, συγκεντρώνετε τα στολίδια έγκαιρα, κάνετε τα σχέδια σας με κουβεντολόι, προγραμματίζετε με συζητήσεις… Όμως τις αποφάσεις για το στόλισμα και ιδίως αυτό το παιχνίδι του δέντρου, αφήστε το για το Σαββατοκύριακο πριν την ημέρα των Χριστουγέννων.
Οι συνήθειες και ποικίλουν και διαφοροποιούνται ανάλογα με τα πολιτισμικά στοιχεία της οικογένειας. Η αλήθεια είναι ότι οι επιδράσεις της Ευρώπης και κυρίως ο καταναλωτισμός της εποχής μας τις έχουν επηρεάσει σημαντικά.
Για τους Χριστιανούς τα Χριστούγεννα είναι περισσότερο μια θρησκευτική γιορτή παρά κοσμική, ενώ την Πρωτοχρονιά την έχουμε ταυτίσει με τον Αη Βασίλη και τα δώρα του, που προοιωνίζουν χαρούμενη καινούρια χρονιά.
Τα πράγματα όμως σήμερα έχουν μεταβληθεί. Τα τελευταία χρόνια σχεδόν όλες οι δραστηριότητες που αφορούν τα παιδιά συγκεντρώθηκαν στα Χριστούγεννα, όπως γίνεται στην Αγγλία, την Αμερική ή τη διπλανή πόρτα!
Έτσι τα δώρα ο Αη Βασίλης τα φέρνει την παραμονή, τα αφήνει στο δέντρο και αφού ξεκουραστεί λίγο (τρώει το μελομακάρονο και πίνει το γάλα που το απόβραδο του αφήσαμε) τρέχει για τα άλλα παιδιά!
Πρέπει λοιπόν να βρούμε μια ιστορία για να τα δέσουμε αυτά τα παράταιρα και ετεροχρονισμένα γεγονότα. Τουλάχιστον οφείλουμε να εξηγήσουμε στα μεγαλύτερα παιδιά την αλήθεια, τις παραδόσεις, τη λαογραφική άποψη, τις ανάγκες της ζωής και τις επιταγές της παγκοσμιοποίησης.
Η χαρά, η παραμυθένια αναμονή και η γλυκιά αγωνία δεν έχουν τιμή. Γι’ αυτό αποφύγετε τα ακριβά δώρα και παιχνίδια που, πολύ συχνά, δεν ενθουσιάζουν τα παιδιά. Μ’ άλλα λόγια, «μην αγοράζετε για τα παιδιά με τα δικά σας κριτήρια».
Δεν μπορώ να συμφωνήσω με την υπερπροσφορά δώρων τα Χριστούγεννα γιατί τα παιδιά εύκολα αποκτούν το αίσθημα του κορεσμού –μπουκώνουν- με αποτέλεσμα να διασπώνται και να μην μπορούν να τα απολαύσουν, να αξιοποιήσουν την περιέργεια, την ανακάλυψη, την ικανοποίηση που τους προσφέρει το άνοιγμα ενός επώνυμου ή συμβολικού δώρου. Γι ’αυτό σκορπίστε τα δώρα σε κρυψώνες και αργότερα οργανώστε ένα «σαφάρι χαμένου θησαυρού» με σημειωματάκια που δήθεν άφησε ο Αη Βασίλης και που οδηγούν τελικά σε κάποιο δώρο.
Τελειώνω τη «μουρμούρα» τονίζοντας ότι οι ημέρες των εορταστικών διακοπών μπορεί να γίνουν έναυσμα για κουβέντα, σχόλια, αυτοσχεδιασμούς με κέφι, μικροκατασκευές για διακόσμηση, διάβασμα χριστουγεννιάτικων παραμυθιών και κυρίως ευτυχισμένη και χαρούμενη οικογενειακή ατμόσφαιρα.
Αφήστε να πλανάται η ψευδαίσθηση του αόρατου γενναιόδωρου κουβαλητή που φέρνει τη χαρά σε όλους! Και μη ξεχνάτε ότι όλα τα όμορφα του κόσμου τούτου περιβάλλονται από όνειρα και προσδοκίες που όχι σπάνια απομυθοποιούνται αργότερα από την πραγματικότητα. Για αυτό, όσο μπορείτε, κρατήστε ζωντανό το παραμύθι των εορτών!
Καλές γιορτές!
Από την
Χρύσα Τζουμάκα – Μπακούλα
Καθηγήτρια Παιδιατρικής,
Διευθύντρια Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών
